လူထုအား ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ

သန္းဝင္းလိႈင္
စက္တင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၂

 

အမ်ဳိးဘာသာသာသနာ လြတ္လပ္ေရးႀကီးအတြက္ ေရွ႕ေဆာင္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၌ ထင္ရွားခဲ့ေသာဆရာေတာ္မွာ အသွ်င္ဦးဥတၱမျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ဝါေတာ္ (၄၁) ဝါ၊ သက္ေတာ္ (၆၀) တြင္ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ရာ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ဆို လွ်င္ ၇၃ ႏွစ္တိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ သူ႔ဘဝတသက္တာတြင္ ျမန္မာျပည္သူလူထု အား ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဓါတ္ျမင့္ မားေစေရးႏွင့္ ဝံသာႏုတရားမ်ားပြားမ်ား ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေလသည္။ ယင္းသို႔ တိုင္းတပါးအုပ္ ခ်ဳပ္မႈေအာက္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သြားေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကို ရခိုင္ျပည္ နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ႐ူပရပ္၌ ၁၈၇၉ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အဖ ဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္သူ တို႔ မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။

 ေမြးခ်င္းမွာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေလ်ာင္းလ်ာ ေပၚထြန္းေအာင္၊ ညီငယ္ ေက်ာ္ထြန္းေအာင္ (ေနာင္ရွင္ အရိယဘြဲ႕ျဖင့္ ထင္ ရွားခဲ့ေသာဆရာေတာ္) ႏွင့္ ညီမ မအိမ္စိုးတို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ေပၚထြန္းေအာင္ (၉) ႏွစ္အရြယ္သို႔ေရာက္ေသာအခါ ညီျဖစ္သူေက်ာ္ထြန္းေအာင္မွာ (၆) ႏွစ္သာရွိေသးသည္။ ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္ အဂၤ လိပ္စာသင္လို၍ မိဘမ်ားကိုပူဆာၾကသည္။ မရသျဖင့္ အိမ္မွထြက္ေျပးခဲ့ၾက သည္။ ၁၅ ရက္ၾကာမွျပန္ေတြ႕ရာ ယင္းတို႔ဆႏၵအတိုင္း မိဘမ်ား က စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ အဂၤလိပ္-ျမန္ မာ ႏွစ္ဘာ သာေက်ာင္းသို႔ ပို႔ေဆာင္အပ္ႏွံၾကသည္။ ေက်ာင္းထံုးစံအတိုင္း ေပၚထြန္းေအာင္အား သူငယ္တန္း တြင္ ထားေလရာ သူက တတိယတန္းတြင္ထားခြင့္ျပဳရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးက သူ႔အရည္အခ်င္းကိုသိ လို၍ တတိယ တန္းဖတ္စာ ကိုဖတ္ခိုင္းရာ အထစ္အေငါ့မရွိ ဒိုးဒိုးေဒါက္ေဒါက္ ဖတ္ျပႏိုင္ေလ သည္။

 ေက်ာင္းမေနေသးဘဲ ဖတ္ ျပႏိုင္ျခင္းမွာ အိမ္နီးခ်င္းသူငယ္ခ်င္းမ်ားထံမွ ႀကိဳတင္သင္ၾကားထားျခင္းျဖစ္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးက ေပၚထြန္းေအာင္အား ဒုတိယတန္းတြင္ ေနခြင့္ျပဳခဲ့ရသည္။

ပဥၥမတန္းတင္စာေမးပြဲတြင္ ဂဏန္းသခ်ၤာ၌ ဒုတိယဆုရရွိသျဖင့္ မ်က္ႏွာျဖဴအဂၤလိပ္လူမ်ဳိး ရခိုင္တိုင္းမင္းႀကီး ကိုယ္တိုင္ လာေရာက္ဆုခ်ီး ျမႇင့္ခဲ့ေလသည္။ ဒုတိယဆုကိုလက္မခံလိုေသာ္လည္း ဆရာႀကီးကႀကိမ္းေမာင္း ၍ သြားေရာက္ဆုယူခဲ့ေသာ္လည္း ဆုယူၿပီးေနာက္ ဆုကို ခ်ဳိးဖဲ့ဆုတ္ၿဖဲၿပီး ကုလားတန္ျမစ္ထဲသို႔ ပစ္ခ် လိုက္ေလသည္။

ဤသို႔ပစ္ခ်ၿပီးေသာအခါ ေပၚထြန္းေအာင္က ညီျဖစ္သူအား “ဒီမွာငါ့ညီ ဆုယူ ရင္ ပထမဆုကိုသာယူ၊ ဒုတိယ ဆုတို႔၊ တတိယဆုတို႔ဆိုရင္ ဘယ္ေတာ့မွမယူနဲ႔” ဟူ၍ ဆိုေလသည္။

(၁၃) ႏွစ္အရြယ္တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ေရႊေစတီေက်ာင္းဆရာေတာ္ထံ၌ ဖိုးသူေတာ္အျဖစ္ႏွင့္ မဂၤလသုတ္မွ သဒၵါ ရွစ္ေဆာင္၊ သၿဂိဳဟ္ကိုးပိုင္းအထိ သင္ယူခဲ့သည္။ (၁၆) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ရွင္သာမေဏဝတ္ရာ “ရွင္ဥတၱမ” ဟု တြင္ေလသည္။ ထိုမွတဖန္ ပခုကၠဴစာသင္တိုက္ႀကီးတြင္ သြား ေရာက္သင္ၾကားလိုသျဖင့္ လူဝတ္လဲ၍ ဓါးေတာင္ဆရာေတာ္ဦးဂႏၶာႏွင့္ လိုက္သြားခဲ့သည္။ ေတာင္ငူတြင္ ရွင္သာမေဏစာျပန္ပြဲတစ္ခု၌ ဝင္ေရာက္ေျဖ ဆိုရာ ပထမရခဲ့သည္။

ဆရာေတာ္၏ ပညာအရည္အခ်င္းကိုသေဘာက်ေသာ ေတာင္ငူၿမိဳ႕ရွိ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာေသာ ရွမ္းအမ်ဳိးသ မီးႀကီး တစ္ဦးက သားအျဖစ္ေမြးစားကာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕သို႔ ပညာသင္ၾကားရန္ ပို႔ေပးခဲ့သည္။ (၃) ႏွစ္အၾကာတြင္ အဂၤ လိပ္-ဗမာ (၁၀) တန္းအဆင့္ကိုေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ဗမာျပည္သို႔ ျပန္လာခဲ့သည္။

သက္ေတာ္ (၁၉) ႏွစ္ႏွင့္ (၂) လတြင္ ေဆြမ်ဳိးနီးစပ္ေတာ္စပ္ေသာ ဘုံေဘဘားမားသစ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္က ရဟန္းခံေပးခဲ့သျဖင့္ သာသနာေဘာင္ျပန္ဝင္ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ အိႏၵိယျပည္ ကာလကတၱားၿမိဳ႕သို႔ျပန္ႂကြ၍ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္တစ္ခုတြင္ ပါဠိႏွင့္ဗုဒၶဘာသာ ဆိုင္ ရာ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရင္း သကၠတစာေပ၊ ဘဂၤါလီ၊ နာဂရီ စေသာ ေရွးေဟာင္းဟိႏၵီ စာေပ မ်ား ေလ့လာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကအတြင္း အိႏၵိယကြန္ ဂရက္အသင္းႀကီးၿပီးလွ်င္ ဒုတိယအင္ အား အႀကီးဆံုးျဖစ္သည့္ ဟိႏၵဴမဟာဆပ္အသင္းႀကီး ပ႑ိတ္မာလဗီးယားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္အေရြးခံရာ ဆရာေတာ္ဦး ဥတၱမသည္ အႏိုင္ရရွိကာ ဥကၠ႒ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ အိႏၵိယျပည္တြင္ (၈) ႏွစ္ၾကာမွ် သီတင္းသံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ သို႔ သြားေရာက္ ၍ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပန္သည္။ ျပင္သစ္တြင္ ပညာသင္ၾကားေနစဥ္ ႐ုရွား-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉၀၄ – ၀၅) ၌ ဂ်ပန္ကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံငယ္ကေလးက ႐ုရွားကဲ့သို႔ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံတစ္ခုကို အႏိုင္ရလိုက္သျဖင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ကို စိတ္ဝင္စားသြားသည္။

ထို႔ေနာက္ စုေဆာင္းထားေသာေငြျဖင့္ ဂ်ပန္သို႔ ေရေၾကာင္းခရီးျဖင့္သြားေရာက္ခဲ့သည္။ တိုက်ဳိၿမိဳ႕ သို႔ေရာက္ေသာအခါ ဗုဒၶဘာသာ သိပၸံ ေက်ာင္းႀကီး၏ဥကၠ႒ လႊတ္ေတာ္အမတ္ အိုတာနီ (ထိုစဥ္က စက္မႈ လက္မႈဝန္ႀကီး) ၏အေထာက္အပံ့ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာသိပၸံေက်ာင္းႀကီးတြင္ (၂) ႏွစ္ခန္႔ ပါဠိႏွင့္သကၠတဘာသာ ပါေမာကၡအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ေရာက္ရွိစဥ္က ဆရာေတာ္သည္ ဝါေတာ္ (၉) ဝါ မွ်ရွိၿပီး ျမန္မာ၊ ပါဠိ၊ ဟိႏၵီ၊ သကၠတ၊ ဘဂၤလီ၊ နာဂရီ၊ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ ဂ်ပန္ဘာသာတို႔ကို ကြၽမ္းက်င္ တတ္ေျမာက္ေနၿပီျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ေရာက္ရွိစဥ္အတြင္း တ႐ုတ္အမ်ဳိး သားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေဒါက္တာ ဆြန္ယက္ဆင္ကလည္း ဂ်ပန္ျပည္တြင္ ေရာက္ရွိေနသည္။ တ႐ုတ္ေက်ာင္းသား အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္အျဖစ္ေရာက္ရွိေနၾကသည္။ တရုတ္ေက်ာင္းသားမ်ား သည္ ဆရာေတာ္ဦး ဥတၱထံေရာက္လာ၍ ၾသဝါဒခံယူၾကသည္။ ဆရာေတာ္က တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္ႏႈိင္း ယွဥ္လ်က္ တ႐ုတ္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးကို မည္သို႔မည္ပံုေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ၾသဝါဒေပးခဲ့ေလသည္။
တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားေျပာျပခ်က္အရ ေဒါက္တာဆြန္ယက္သည္ ဆရာဦးဥတၱမအေၾကာင္းသိရွိသြားၿပီး ဆရာေတာ္ထံ ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္၍ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ေဒါက္ တာဆြန္ယက္ဆင္သည္ ဦးဥတၱမ အား အလြန္ေလးစားၾကည္ညိဳသြားရာမွ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သူႏွင့္အတူလိုက္ခဲ့ရန္ ပင့္ေဆာင္ေလသ
ည္။

ဆရာေတာ္တကၠသိုလ္မွ ခြင့္သံုးလယူၿပီးလွ်င္ ၁၉၀၉ ခုႏွစ္၌ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္ႏွင့္အတူ ဂ်ပန္မွ ကိုရီး ယား၊ ကိုရီးယားမွတဆင့္ ဆိုက္ ပန္ကြၽန္း၊ ဆိုက္ပန္ကြၽန္းမွ မန္ခ်ဴးကိုး၊ ထိုမွတဆင့္ က်ိဖု၊ ပီကင္း၊ ဟန္ေခ်ာင္၊ နန္ကင္း၊ ရွန္ဟိုင္း၊ အမိြဳင္ၿမိဳ႕ အသီးသီးသို႔ ခရီးလွည့္လည္ခဲ့သည္။

ထိုေခတ္ထိုအခါက ျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအေနျဖင့္ ထိုမွ်မ်ားျပားေသာ ႏိုင္ငံအသီးသီး သို႔ လွည့္လည္သြားလာ၍ ႏွစ္ ရွည္လမ်ား သီတင္းသံုးႏုိင္သည္မွာ အံ့ၾသခ်ီးက်ဴးဖြယ္ပင္ျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၌ ဆြမ္းစရိတ္မွ်သာယူ၍ ေစတနာျဖင့္ ဘာသာေဗဒပါေမာကၡအျဖစ္ သင္ၾကား ခဲ့ေလသည္။ ဂ်ပန္ျပည္မွအျပန္ ကိုရီးယား၊ တ႐ုတ္ျပည္မွတဆင့္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားရွိ ဆိုင္ဂံု (ယခုဗီယက္နမ္ဆို ရွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ ဟိုခ်ီမင္ၿမိဳ႕ေတာ္) သို႔ဝင္ေရာက္၍ လွည့္ လည္ခဲ့ေသးသည္။

ဆိုင္ဂံုတြင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏ သားေတာ္ျမင္ကြန္းမင္း သားႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ေသး သည္။ ျမင္ကြန္း မင္းသားႀကီးသည္ ၁၉၂၁ စက္တင္ ဘာလ ၂၃ တြင္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ဆိုင္ဂံုၿမိဳ႕၌ ကံကုန္ခဲ့သည္။

၁၉၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေတာ္သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ ဝိုင္အမ္ဘီေအေခၚ ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယုဝအသင္းတြင္ စိတ္အားထက္သန္စြာ ဝင္ေရာက္ကူညီလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ အစိုးရစံုေထာက္မ်ားက တေကာက္ေကာက္လိုက္ၾကေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးဆရာ ေတာ္ပီပီ ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာဆိုတတ္ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကို အရဟတၱဇဂုဏ္ႏွင့္မညီၫြတ္ဟုဆိုကာ မည္သည့္ေက်ာင္းက လက္မခံသျဖင့္ သမိုင္း (ယခုမရမ္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္) ရွိ အိမ္တစ္အိမ္တြင္ သီးသန္႔သီတင္းသံုးခဲ့ရေလသည္။


ဆရာေတာ္၏နယ္ခ်ဲ႕မေၾကာက္တရားမ်ားမွာ တစတစလူသိမ်ားလာၿပီး တရားပြဲမ်ားလည္း စည္ကားလာခဲ့ သည္။ ဆရာေတာ္သည္ သံဃာ ေတာ္မ်ားအား “ေက်ာင္းတြင္သာ က်ိန္း၍မေနၾကရန္ႏွင့္ တိုင္းျပည္သည္ ကြၽန္ဘဝသို႔ေရာက္ေနပါက တိုင္းသူျပည္သားမ်ားသည္ ကၽြန္မ်ား ျဖစ္ၾက၍ ကြၽန္မ်ားကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာ လည္း ကြၽန္ဘာသာ၊ ကြၽန္သာသနာပင္ျဖစ္မည္။ ကြၽန္ဘဝမွလြတ္ေျမာက္၍ သာသနာျပဳမင္း ေပၚ ေပါက္မွ သာလွ်င္ သာသနာေတာ္လည္း ႀကီးပြားထြန္းကားလာမည္” ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီး သံဃာ့သမဂၢီ မ်ားဖြဲ႕စည္းကာ လြတ္ လပ္ေရးရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသင့္ေၾကာင္း ေဟာေျပာခဲ့သည္။ ၁၉၁၂ တြင္ ဂ်ပန္သို႔ျပန္ႂကြ ၍ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္အထိ ဂ်ပန္ျပည္၌သီတင္းသံုးခဲ့သည္။

၁၉၁၉ တြင္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လည္ႂကြေရာက္လာၿပီး သူရိယသတင္းစာတိုက္တြင္ သီတင္းသံုးကာ “ဂ် ပန္ျပည္ အေၾကာင္း” စာအုပ္တစ္အုပ္ ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူရိယသတင္းစာ၌ အမ်ဳိး ကိုေစာင့္ေရွာက္ရမည့္ ဝံသာႏုရကၡိတတရားမ်ားကိုလည္း လႈံ႔ေဆာ္ေရး သားခဲ့သည္။

၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္စတင္ေမွာက္ခဲ့ရာ ဆရာေတာ္က တကၠသိုလ္ သပိတ္ကို အားေပးေထာက္ခံခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ၿဗိတိသွ် အိမ္ေရွ႕ စံေဝလမင္းသားကို သပိတ္ေမွာက္မႈျဖင့္ ဂ်ီစီဘီေအေခါင္း ေဆာင္ (၉) ဦးကိုဖမ္းဆီးရန္ နယ္ႏွင္ဒဏ္ေပး ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဆရာေတာ္သည္ သူရိယသတင္းစာမွ “ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ ဗမာျပည္ ကထြက္သြား” ဟူ၍ေၾကညာၿပီး နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္အစိုးရကိုစိန္ေခၚခဲ့ရာ တျပည္လံုးက ဆရာေတာ္သတၱိႏွင့္ ဝံသာႏုစိတ္ ဓါတ္ကို ခ်ီးက်ဴးခဲ့သည္။

၁၉၂၁ ေဖေဖၚဝါရီ ၃ တြင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕စု ကလပ္ေက်းရြာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေဖေဖၚ ဝါရီ ၅ တြင္ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕ တမာ ေတာေက်းရြာတြင္လည္းေကာင္း တရားေဟာေျပာခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ၁၉၂၁ မတ္ ၁၀ တြင္ ဆရာေတာ္သည္ ေက်ာင္းကုန္းၿမိဳ႕တရားပြဲတြင္ တရားေဟာေျပာေန စဥ္ ေဖေဖၚဝါရီ ၄ ရက္ေန႔က စုက လပ္ရြာတရားပြဲတြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ေဟာေျပာမႈျဖင့္ အဖမ္းခံရသည္။ ဇူလိုင္လ ၄ တြင္ မအူပင္အေရးပိုင္ရံုးမွ အိႏၵိယ ရာဇ သတ္က်င့္ထံုး ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၄ (က) ႏွင့္ ၁၅၃ (က) အရ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟုဆိုကာ ေထာင္ဒဏ္ ၁ ႏွစ္ ၈ လ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၂ ဇြန္လ ၂၆ တြင္ ေထာင္မွျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။

၁၉၂၂ ႏိုဝင္ဘာလ ၉ မွ ၁၀ ထိ သရက္ၿမိဳ႕တြင္ လႈိင္ပုေက်ာ္ ဂ်ီစီဘီေအ (ဝံသာႏုဂ်ီစီဘီေအ) ႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ဒသမႏွစ္ပတ္လည္ညီလာခံ က်င္းပတ္ရာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရ က်င္းပ မည့္ေရြးေကာက္ ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္ရန္ တရားေဟာေျပာခဲ့သည္။

၁၉၂၄ ၾသဂုတ္ ၁၆ တြင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွ ဦးခ်စ္လိႈင္ ဂ်ီစီဘီေအဝံသာႏုမ်ားက ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား တရားေဟာေျပာရန္ ဖိတ္ၾကားထားသည့္ အတြက္ မႏၱေလးသို႔ႂကြသြားရာ ရွမ္းစုဘူတာမွ ဓါတ္ရထား လမ္းတေလွ်ာက္ ပင့္ေဆာင္ေနစဥ္ ၈၄ လမ္း ႏွင့္ ၃၁ လမ္း အေရာက္တြင္ ဒိစ ႀတိတ္ရာဇဝတ္ ဝန္ေခါင္းေဆာင္ေသာ ပုလိပ္အဖြဲ႕ႏွင့္လူထု အဓိကဂုဏ္းျဖစ္ပြားရာ ဆရာေတာ္ဦးစႏၵိမာ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ရ သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမႏွင့္ ဦးဉာဏုတၱရ၊ ဦးေကတုတို႔အားလည္း ပုဒ္မ ၁၄၄ အရ မႏၱေလးမွ ခ်က္ခ်င္းထြက္ခြာရန္ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့သည္။

၁၉၂၄ စက္တင္ဘာ ၂၁ တြင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ မႏၱေလးအဓိက႐ုဏ္းေၾကာင့္ တပည့္ဒါယကာ မ်ားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား အဖမ္းခံရ ေၾကာင္းသိရေသာအခါ မိမိလည္း ေထာင္က်ခံရန္ဆံုးျဖတ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမေတာ္ရပ္ ဘုန္ႀကီးလမ္းႏွင့္ က်ဳံးႀကီးလမ္းေထာင့္ရွိ ရာဖီ ႐ုပ္ရွင္ နန္းေတာ္႐ံုတြင္ အစိုးရဆန္႔ က်င္ေရးတရားေဟာေျပာခဲ့သည္။

ယင္းေနာက္ ေအာက္တိုဘာ ၂ တြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္ေဟာေျပာမႈ ဆရာေတာ္အား ပုဒ္မ ၁၂၄ (၇) အရဖမ္းဆီးရန္ ေအာက္ တိုဘာ ၈ တြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ တြင္ ဆရာေတာ္၏အယူခံလႊာတင္သြင္းမႈကို တရား႐ံုးခ်ဳပ္မွ ပယ္ခ်၍ စီရင္ခ်က္ကိုအတည္ျပဳခဲ့သည္။

 ၁၉၂၇ ေဖေဖၚဝါရီ ၂၁ တြင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ေထာင္မွျပန္လြတ္ခဲ့သည္။ ေထာင္မွျပန္လြတ္ၿပီး ေနာက္ ပဲခူးၿမိဳ႕ တြင္ ၁၉၂၇ မတ္ ၁၉ မွ ၂၂ ထိက်င္းပေသာ ဦးစိုးသိမ္း ဂ်ီစီဘီေအ၏ ၁၄ ႀကိမ္ေျမာက္ညီလာခံတြင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမမွ တရားေဟာစင္ျမင့္ သကၤန္း႐ံုကိုလွန္ကာ အက်ဥ္းသားဝတ္စံုျဖင့္ အက်ဥ္းသား ဘဝ ကေန ထိုင္ခဲ့ရပံုကို ပရိသတ္အားျပသခဲ့သည္။ ဆရာ ေတာ္ဦးဥတၱမသည္ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕အနယ္နယ္သို႔လွည့္လည္၍ ဝံသာႏုတရားမ်ားေဟာေျပာရာ ၁၉၂၈ တြင္ တတိယအႀကိမ္ အဖမ္းခံရျပန္သည္။

ေထာင္မွျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ၿပီးေနာက္ အိႏိၵယျပည္ႏွင့္ျမန္မာျပည္သို႔ ကူးခ်ည္သြားခ်ည္လုပ္ေနရင္း “တ႐ုတ္ႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေၾကာင္း” စာအုပ္ႏွစ္အုပ္ကို ဓါတ္ပံုမ်ားျဖင့္ ေဝေဝဆာဆာထုတ္ေဝသည္။

၁၉၃၅ စက္တင္ဘာ ၉ တြင္ အိႏၵိယအစိုးရအက္ဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အိႏၵိယျပည္၏ျပည္နယ္ တခု မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ၿဗိတိသွ်အင္ပါ ယာအတြင္း သီးျခားႏိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဂ်ဴဗလီေဟာ၌ ျပည္လံုးကြၽတ္အစည္းအေဝးက်င္းပရာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ ရြက္၍ တရားေဟာေျပာခဲ့သည္။ ထိုအစည္းအေဝးမွ -

(၁) ျမန္မာျပည္ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂိုဏ္းဂဏကြဲျပား၍ ၾသဇာမ်ားေနမႈကို လံုးဝရပ္ေစလ်က္ အင္အားအႀကီးျဖစ္ေသာ ျမန္ မာျပည္လြတ္လပ္ေရး ညီၫြတ္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္တစ္ခု တည္ေထာင္ရန္။
(၂) ဦးကြာဝိႏၵာဓိပတိ၊ ဦးေညယ်၊ ဦးဝါသဝႏွင့္ ဦးဥတၱမကိုယ္ေတာ္တို႔အား ညီၫြတ္ေရးကို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ ရြက္ရန္အတြက္ လံုးဝတာဝန္လႊဲ အပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွစ္ရပ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။

၁၉၃၆ ႏိုဝင္ဘာ ၁၀ မွ ၁၄ ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈအက္ဥပေဒ (၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး) အရ ပထမ ဆံုး ေအာက္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ ပြဲက်င္းပခဲ့ရာ ငါးပြင့္ဆိုင္ပါတီမွ ႏွစ္ဦးအႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအား ငါးပြင့္ဆိုင္ပါတီ၏ ပင့္ဖိတ္ခ်က္အရ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕အနယ္နယ္တြင္ လွည့္လည္၍ တရားေဟာေျပာ ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ဆရာေတာ္သည္ ပုစြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ေညာင္တုန္းေက်ာင္း၌သီတင္းသံုး၍ ဆင္းဆင္းရဲရဲခ်ဳိ႕တဲ့ စြာ ျဖစ္သလိုေန၊ ျဖစ္သလိုဆြမ္း ဘုန္းေပးကာ လွည့္လည္သြားလာရင္း ၁၉၃၉ ၾသဂုတ္တြင္ သိမ္ျဖဴလမ္းႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းေထာင့္၌ မိုးသဲသဲရြာေနစဥ္အတြင္း သတိေမ့လဲက် ေနသည္ကို သခင္လြင္ကေတြ႕ရွိ၍ တိုး တက္ေရးသတင္းစာတိုက္မွ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္အတူ ဆရာေတာ္အား ေညာင္တုန္းေက်ာင္းတိုက္သို႔ လန္ျခားျဖင့္ပင့္ေဆာင္ပို႔ခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဆရာေတာ္သည္ က်န္းမာေရးျပန္ လည္နာလန္မ ထူႏိုင္ေတာ့ဘဲ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးသို႔ ပို႔ ေဆာင္ကုသခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္မ်ားမၾကာမီမွာပင္ ၁၉၃၉ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ စေနေန႔တြင္ ျမန္မာအမ်ဳိးသား ႏိုင္ငံေရးအသိတရားကို ဖြင့္ေပးခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ရန္ကုန္ေဆးရုံႀကီး ၌ ပ်ံလြန္ေတာ္မူရရွာေလသည္။

ပ်ံလြန္ေတာ္မူစဥ္က ဆရာေတာ္၏သက္ေတာ္မွာ (၆၀) ႏွစ္ရွိ၍ ဝါေတာ္မွာ (၄၁) ဝါ ရွိၿပီျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ဆရာေတာ္ရုပ္ကလပ္ကို ေဆးရံု၌ မပုပ္မသိုးေအာင္ေဆးစိမ္ကာ မွန္ေခါင္းသြင္း၍ ပုဇြန္ေတာင္ ေညာင္တုန္းေက်ာင္း၌ အႏၱိမစ်ာ ပန က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ေတာ္မူၿပီး ၂ ရက္အၾကာ စက္တင္ဘာ ၁၁ တြင္က်င္းပေသာ ျမန္မာျပည္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝး၌ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအားလံုး ဝမ္းနည္းသည့္အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ငါးမိနစ္ခန္႔ မတ္တတ္ရပ္၍ အ႐ို အေသျပဳခဲ့ၾက သည္။

အႏၵိယႏိုင္ငံ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕ “နာဂရီပရက်္ာရ္နီဘာသာ” အမည္ရွိ စာေပအဖြဲ႕ကထုတ္ေဝေသာ ဟိႏၵီဘာသာစြယ္စံုက်မ္းတြင္ ျမန္မာလြတ္လပ္ ေရးတိုက္ပြဲဝင္ ေခါင္းေဆာင္ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအေၾကာင္း ဂုဏ္ျပဳ ေဖၚျပထားေလသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကလည္း ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္းက ဂ်ပန္ဘာသာျဖင့္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအေၾကာင္းကို စာအုပ္မ်ားေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ေလသည္။

ယင္းသို႔ ျမန္မာလြတ္လပ္ေရးဗိမာန္ႀကီးကို ဦးစြာပႏၷက္ခ်ခဲ့ေသာ ေက်းဇူးရွင္အာဇာနည္ဆရာေတာ္ဦး ဥတၱမအား ေနာင္လာေနာက္သား ေတြအားလံုး အၿမဲတေစသတိရၾကေစရန္အတြက္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အမႈ ထမ္းေပါင္း စံုသမဂၢအဖြဲ႕မွဦးစီးကာ ၁၉၄၇ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာေတာ္အားဂုဏ္ျပဳသည့္ အခမ္းအနားတရပ္ကို ပုလိပ္သမဂၢအေဆာက္အအံုတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

ယင္းေန႔ကိုပင္ ေနာင္တြင္ ဦးဥတၱမ အထိမ္းအမွတ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္လည္း ဦးဥတၱ မအသင္းႏွင့္ ဦးဥတၱမပန္းျခံကို တည္ေဆာက္၍ ဆရာ ေတာ္အား ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ဦးဥတၱမပန္းျခံတြင္ ၁၉၆၃ ဇန္နဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ဦးဥတၱမ႐ုပ္ထုႀကီးကို အခမ္းအနား ျဖင့္ စိုက္ထူခဲ့ သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရႊတိဂံုဘုရားေတာင္ဘက္ေျခရင္းရွိ ကန္ေတာ္မင္းပန္းျခံကိုလည္း ဖဆပလအစိုးရက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကို ဂုဏ္ျပဳသည့္အေန ျဖင့္ ဦးဥတၱမပန္းျခံဟုမွည့္ေခၚခဲ့သလို ႏွစ္စဥ္ စက္တင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔ေရာက္ တိုင္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ဟူ၍ က်င္းပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီလက္ထက္မွ ယေန႔တိုင္ ဦးဥတၱမပန္းျခံကို ကန္ေတာ္မဂၤလာပန္းျခံဟုအမည္ေျပာင္းလဲ၍ ဦးတၱမေန႔က်င္းပျပဳလုပ္ျခင္း ကိုလည္း လံုးဝ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ေလသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦး၌ လူထုႀကီးအား ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့ေသာ ေက်းဇူးရွင္ ဆ ရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ ဂုဏ္ပုဒ္ႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကိုေမွးမွိန္ေစ လုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ား သည္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အတြက္ အက်ည္းတန္လွေပသည္။
စာကိုး
(၁) ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ (၈) ရန္ကုန္၊ စာေပဗိမာန္ ၁၉၇၅။
(၂) ဦးဘရင္ (ဗမာ့ေခတ္)၊ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၊ ရန္ကုန္၊ သမမိတၱစာေပ ပ- ႀကိမ္ ၁၉၅၅။
(၃) သခင္လြင္၊ ဦးဥတၱမလက္ေရြးစင္၊ ရန္ကုနု္ ျမစိန္စာေပ ပ- ႀကိမ္ ၁၉၆၇။
(၄) သန္းဝင္းလိႈင္၊ ႐ုပ္ထုမွေျပာေသာျမန္မာ့သမိုင္းဝင္ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ား ဒုတိယအႀကိမ္ ကံ့ေကာ္ဝတ္ရည္ စာေပတိုက္ ၂၀၀၇။

http://moemaka.com/?p=27091