သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဗြီအိုေအျမန္မာပုိင္းႏွင့္ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခန္း

ဦးသန္းလြင္ထြန္း

14.08.2012

 

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့  ပဋိပကၡေတြဟာ ျပစ္မႈ တခုကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့ တဲ့ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ သာ ျဖစ္တယ္၊ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္း ေျဖရွင္းစရာ မလိုဘဲ ျပည္တြင္းမွာ လူ႔အခြင့္ အေရးနဲ႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၿပီး၊ ေဒသခံေတြရဲ႕ အသိပညာ ျမင့္ မားေရး တို႔ကို ေဆာင္ရြက္ရင္းနဲ႔ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏုိင္တယ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဆုိပါတယ္။ ဗြီအိုေအ ဌာနမွဴး ဦးသန္းလြင္ထြန္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္ရွိေနခ်ိန္မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကို ေနျပည္ေတာ္ မွာ သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ ေမးျမန္း ခ်က္အပိုင္းကို နားဆင္နိုင္ပါတယ္။

ေမး။    ။ အခုဒီရက္ပုိင္းေတြအတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာကေန မီးေမာင္းထုိး ၿပီးေတာ႔ ေျပာျပလာတဲ႔ အေရးႀကီး ကိစၥတစ္ခုအေနနဲ႔ ေျပာလာတဲ့ကိစၥတစ္ခုရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္က ရုိဟင္ဂ်ာ ကိစၥပါ။ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ မၾကာခင္မွာ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္။ ေနာက္ ကုလသမဂၢ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ လုပ္မယ္။ ေနာက္ ႏုိင္ငံတကာ အစၥလာမ္မစ္္ ေကာင္စီ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္ ဆုိတဲ႔ ေနရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္းမွာ ရွိ ေနတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ လုိ႔ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ေခၚၾကတဲ႔ ဒီ မူဆလင္ေတြ ေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔ကုိ ဗမာႏုိင္ငံက အမ်ားစုက လူအခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မူေတြ ရွိေနတယ္ဆိုၿပီး စြတ္စြဲမူေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကားရပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင္႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဒီလူနည္းစုေတြကုိ ကူညီဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေဆာ္ေရအာေရဗီးယားႏုိင္ငံက ေဒၚလာ သန္းငါးဆယ္ လွဴတာတုိ႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ တူရကီႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက လာၿပီးေတာ့ အကူအညီေတြ ေပးသြားတာေတြ ရွိေနတယ္ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ သမၼတႀကီး ဦးေဆာင္ေနတဲ႔ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမူေတြရဲ႕ အေကာင္း သတင္းေတြၾကားထဲမွာ ဒီကိစၥဟာ ႏုိင္ငံတကာက ေနၿပီးေတာ႔ လူအခြင္႔အေရးဆုိၿပီးေတာ့ ေထာက္ျပၿပီးေတာ့ ဒါဟာ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မူေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိၿပီး ေထာက္ျပမႈေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ အဲ့ဒီ့ ကိစၥ နဲ႔ ပတ္သတ္ လို႔ သမၼတႀကီးရဲ႕ အျမင္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။     ။  ဒီဟာေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီမုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္းကို ခ်ီတက္ ေနတဲ႔ေနရာမွာ မေမ်ွာ္လင္႔ပဲနဲ႔ ဒါ ေတြ႔ႀကဳံလာတဲ႔ အခက္အခဲ တစ္ခုပါ။ ဒီလိုပဲ ခ်ဲလင့္ေတြကေတာ့ ရွိေနမွာပါပဲ။ ဒီရခုိင္မွာျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥ ကလည္း တစ္ကယ္ေတာ့ ဒီလူတစ္စုကေနၿပီးေတာ႔  ဒီ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူတစ္ခုကုိ က်ဴးလြန္လုိက္တဲ႔ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီအေပၚမွာ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္အုပ္စုနဲ႔ ဒီဘက္အုပ္စုနဲ႔ ျဖစ္ၾကျပဳၾကရင္းနဲ႔ ေနာက္ဆုံးေတာ႔ အုပ္စုႀကီးက သိပ္ၿပီးေတာ့ ႀကီးထြားလာတယ္။ ႀကီးထြားလာၿပီးေတာ႔ အခ်င္းခ်င္း သတ္တ႔ဲ ဖ်က္တဲ႔ အဆင္႔ေရာက္လာတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဆုိးတာက ခုနကလုိ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕ၾကတယ္။ ဒီဘက္ကလည္း မီးရႈိ႕ သူတုိ႔ဘက္ ကလည္း မီးရႈိ႕ တစ္ခါ  ဆုိရင္ ကုိယ္အိမ္ ကုိယ္မီးရႈိ႕ၿပီးေတာ႔ ထြက္ေျပးေပမယ္႔ ဒီမီးကေန ကူးစက္ၿပီးေတာ႔ ေလာင္တာေတြ ရွိတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကေတာ႔ ခုနကလုိ ဒီရာဇ၀တ္မူ တစ္ခုေပၚမွာ အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ႔ မခံမရပ္ႏုိင္တဲ႔ အတြက္ေၾကာင့္ လူအုပ္စုအထိ ကူးစက္သြားၿပီးေတာ႔ ဒီလုိျဖစ္ၾက ျပဳၾကတာပါ။ တကယ္ေတာ့လည္း အဲ့ဒီ့မွာ ေနေနၾကတဲ႔ သူေတြက ႏွစ္ေပါင္းၾကာခဲ႔ပါၿပီ။ ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ခဲ႔တာလဲ သိပ္ၿပီးေတာ႔ မေတြ႔ရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ေပါ့ေလ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ဒီလုိျဖစ္ပ်က္မူေတြဟာ ဘာသာေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ လူမ်ဳိးေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာ လဲမဟုတ္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခန္႔မသင္႔တဲ႔ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူေပၚမွာ ခုနကလုိ မခံမရပ္ႏုိင္ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ႔ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ဒီလုိအၾကမ္းဖက္တဲ႔ လုပ္ရပ္ေတြ နဲ႔ ဒီလုိျဖစ္တာပါ။ အမွန္ေတာ႔ ေသဆုံးတာေတြ ဒဏ္ရာရတာေတြက တစ္ကယ့္ တစ္ကယ္ၾကေတာ့ လည္း တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေနတာေတြနဲ႔ စာရင္ ပမာဏအားျဖင့္ အင္မတန္မွ နည္းပါတယ္။ အင္မတန္မွ နည္းပါတယ္။ ေသဆုံးတာ ဆုိရင္လည္း ရာဂဏန္း ေတာင္မရွိ ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာ ဆုိတာလည္း တစ္ရာ တစ္ရာပတ္၀န္းက်င္ ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္ေတြကို တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕ၾကတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ အိမ္ေပါင္း ငါးေထာင္နီးပါးေလာက္ မီးေလာင္သြား တယ္။ ငါးေထာင္နီးပါး ေလာက္ မီးေလာင္တဲ႔ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီအိမ္ေတြမွာ ေနေနၾကတဲ႔ ဒီဘက္ကလည္း ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားေတြေပါ႔ ဟုိဘက္ကလည္း ဘဂၤလီေတြ ဆုိၾကပါစို႔ေလ။ အိုးမဲ႔အိမ္မဲ႔ေတြ ျဖစ္သြားၾကတယ္။ အုိးမဲ႔အိမ္မဲ႔ ေတြက ဘယ္ေလာက္ ေတာင္ ရွိလဲ ဆုိေတာ့ ဒီကေန႔  ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ရွိတယ္။ ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ရွိတဲ႔ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အခု ႏွစ္ဘက္ေပါ႔ တစ္ဘက္က လည္း  ရခုိင္တုိင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ ဟိုဘက္ကလည္း ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္ေတြ အခုဆုိရင္ စခန္း (၅၃) ခု ဖြင္႔ၿပီးေတာ႔မွ ကူညီတဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ၊ ကယ္ဆယ္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္လည္ ထူေထာင္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ  ဒီလုပ္ငန္းေတြကုိ  ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ က ဒီျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနတဲ႔ UN ေအဂ်င္စီက အဖြဲ႔ေတြရွိပါတယ္။ သူတို႔နဲ႔ လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေပါင္းၿပီး လုပ္ေနတာေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ NGO ေတြ INGO ေတြ ဒီအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ တစ္ အခ်က္က စားဖုိ႕အတြက္ ဒါေတြကို အားသြန္ ခြန္စုိက္ လုပ္ေပးေနပါတယ္။ ႏွစ္ အခ်က္ကေတာ့ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႔ ဆုိတာလဲ တဲထုိးေပးရတာပဲ။ တဲေတြ ဘာေတြကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ လုံလုံေလာက္ ေလာက္မရွိေတာ႔ ဒီ UN အဖဲြ႔အစည္းေတြက ကူညီတာတုိ႔ ဘာတုိ႔ ဒါေတြလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားႀကီး အက်ဳိးရွိခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ေဒသေတြ ျဖစ္တယ္။ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ ေဒသျဖစ္တဲ႔အတြက္ ေၾကာင္႔ လုံလုံၿခဳံၿခဳံနဲ႔ ေနႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ ဒီShelters ေတြ လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အခုဆုိရင္ သူတု႔ိေတြ ေနဖုိ႔ျပဳဖုိ႔အတြက္ ဒါေတြေဆာက္ေပး ဘာေပးနဲ႔ ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေပးေနပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရးအရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိႏွိပ္တာေတြလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကေန႔ သူတုိ႔ စြပ္စြဲေနသလုိ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္တာတုိ႔ ဘာတို႔ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ၾကားရေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အင္တာနက္ေတြထဲမွာလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပုံေတြ ေတြ႔ပါတယ္။ အေလာင္းေတြဆုိရင္ တစ္ပုံတစ္ပင္ႀကီး ဒါေတြဟာ တစ္ျခားႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္တဲ့ဟာေတြကုိ သက္သက္ လုပ္ႀကံၿပီးေတာ႔ ခ်ဲ႕ကားၿပီးေတာ႔ လုပ္တာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ ဒီမွာျဖစ္တဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲေတာ႔ တစ္ဖက္ကလည္း   မူဆလင္ ႏုိင္ငံက အႀကီးအကဲေတြေပါ႔ ဟုိတစ္ေလာက ဆုိရင္ တူရကီႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕အမ်ဳိးသမီးလဲ ပါလာတယ္။ အင္အားကလည္း ေလးငါးေျခာက္ဆယ္ ခုႏွစ္ဆယ္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔လည္း ေတ႔ြတယ္ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ဒီ ကိစၥေတြကို ရွင္းၿပီးေတာ႔ ျပတယ္။ ျပၿပီးေတာ႔ On Ground ကုိလဲ သူတို႔ၾကည့္ခ်င္တဲ့အတြက္ ပုိ႔ေပးပါတယ္။ ပုိ႔ေပးၿပီးေတာ႔ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ သြားျပီးေတာ႔ ကူညီ ကယ္ဆယ္တဲ႔ ပစၥည္း ဘာေတြ  ဒါေတြလဲ ႏွစ္ဖက္ မွ်မွ်တတပါပဲ။ တစ္ဖက္ကလည္း ခုနလုိ ဘဂၤလီ ဒုကၡ သည္ေတြ ကုိ သြားၿပီး ေတြ႔သလုိ တစ္ဖက္လည္း ရခုိင္  ဒုကၡသည္ေတြကို သူတို႔ ေတြ႔တယ္။ ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္က မူဆလင္ ဘာသာကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ၊ ဒီဘက္က ဗုဒၶ ဘာသာ ကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ သြားတဲ႔လူ ကုိယ္တုိင္က မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ျဖစ္ေပမယ့္လည္း ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ ေလးေလးစားစား ေတြ႔တာျပဳတာ တုိ႔ ဒါမ်ဳိးေတြ ေတ႔ြေပးတာတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပါပဲ အင္ဒုိနီးရွား ကေနၿပီးေတာ႔ အင္ဒိုနီးရွား ၾကက္ေျခနီအသင္းနဲ႔ လျခမ္းနီအသင္း  ဥကၠဌ   မစၥတာကာလာ ဆုိတာ ဟုိတုန္းက ဒု သမၼတ ပါပဲ။ ဟုိတုန္းကတည္းက  ဒုသမၼတကတည္းက ကၽြန္ေတာ္ အင္ဒုိနီးရွား သြားလည္ပတ္ ရင္းနဲ႔ Call ေတြ ဘာေတြ ေတြ႔ဖူးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ရင္းႏွီးေနပါတယ္။ သူလာတဲ႔ အတြက္ ေၾကာင္႔ ကၽြန္ေတာ္ ၀မ္းသာသြားတယ္။ ဒါေၾကာင္႔မို႔လု႔ိ သူ႔လဲရွင္းျပတယ္။ သူသြားခ်င္တယ္ ဆုိလုိ႔လည္း မုိးထဲေလထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ လႊတ္ေပးလိုက္တယ္။ လႊတ္ေပးလုိက္ေတာ႔ သူတုိ႕လည္း အကူအညီေတြ ဘာေတြ ဆက္ျပဳၿပီးေတာ႔ ေပးဖုိ႔အတြက္ ဒီလိုေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ခုနကလုိ တစ္ဖက္က လုပ္ႀကံ စြပ္စြဲေနတာေတြ မဟုတ္ဘူး ဆုိတာကို သက္ေသ သာဓကနဲ႔ ပြင႔္လင္းျမင္သာ ေအာင္ေပ့ါေလ လုပ္ေနတာေတြရွိပါတယ္။

ေမး။    ။ သူတုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတဲ႔ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ႔ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေပးဖုိ႔  စုံစမ္းမူေတြ လုပ္ေပးဖုိ႔ ဆုိတာေရာ ျဖစ္လာႏုိင္မလား ခင္ဗ်ာ။

ေျဖ။     ။ တစ္ခုကေတာ႔ ဒီဟာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ဒီ ျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥေလး တစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိလည္း ကူးစက္သြားတာလဲ မရိွဘူး။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သိတဲ႔အတုိင္းပဲ ရန္ကုန္မွာလဲ မူဆလင္ေတြ ေနတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။  ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရိွတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြရွိတယ္။ ဟိႏၵဴ ေတြလဲရွိတယ္။ တျခားၿမဳိ႕ႀကီးေတြမွာလဲ ဒီအတုိင္းပဲ ဘာမွ ဒီေနရာေတြမွာ ျဖစ္တာျပဳတာ မရွိပဲနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ဒီကြက္ကြက္ေလး တစ္ခုမွာပဲျဖစ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒါ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ သက္သက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ အခုလည္း ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္းနဲ႔ လုံၿခဳံေရးအရလဲ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၿပီ၊ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔လည္း ေတာက္ေလ်ာက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာလဲ လြတ္လပ္တဲ႔ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ထားတာ ရွိပါတယ္။ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဒါေလးကုိ စစ္ေဆးေပးပါ ဆုိၿပီးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ေနတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပကေနၿပီးေတာ႔ ဒါကို အင္တာေနရွင္နယ္ အစ္ရႈး (Issue) တစ္ခုလုိ ဒီမွာလာၿပီး စစ္မယ္ျပဳမယ္ ဆုိရင္ေတာ႔ အမွန္ေတာ့ မလိုအပ္ပါဘူး။ ဒီဟာက ကုိယ္တုိင္းျပည္တြင္းမွာ ကုိယ္ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ လည္းျဖစ္တယ္။ လုပ္သင္႔ လုပ္ထုိက္တာေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနတာ ျဖစ္တဲ႔အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ႔မွ ဒီလုိ စစ္မယ္ျပဳမယ္ ဆုိတာေတာ့ ဒါေတာ႔ မျဖစ္သင္႔တဲ႔ ကိစၥ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ မလုပ္သင့္တဲ့ကိစၥလို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

ေမး။    ။ေစာေစာက  သမၼတႀကီး  ေျပာသလုိပဲ ဒါဟာ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း မဟုတ္ဘူး ဆုိေပမယ္႔  ေဒသထဲမွာ ေနေနၾကတဲ႔ အသုိင္းအ၀ုိင္း ႏွစ္ခုၾကားမွာ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ေရရွည္ျဖစ္ေနခဲ႔တဲ႔ မုန္းတီးမူဆုိတာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လဲ ျငင္းလုိ႔မရတဲ႔ ကိစၥ ပါ။ အဲ့လို မုန္းတီးမူေတြကို ဒီထက္ပုိၿပီး ျပန္႔ပြားမလာေအာင္ သူတို႔ နွစ္ဖက္ အတူယွဥ္တြဲၿပီး ေနႏုိင္ေအာင္ သမၼတႀကီးတုိ႔ အေနနဲ႔ ဘယ္လုိစီမံခ်က္ေတြ ဘယ္လုိေျဖရွင္းမူေတြလုပ္သြားဖုိ႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။    ။ မွန္ပါတယ္။ ကိစၥ က ခုနကလုိ ေရရွည္လုပ္သြားရမယ္႔ ကိစၥ ပါပဲ။ အခုခ်ိန္မွာ တန္းရွင္း Tension က အေတာ္ေလး ျမင္႔ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ Cool Down ျဖစ္ေအာင္ တစ္ဖက္ကလည္း ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီက ပါတီ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ ေတြ႔ၿပီးေတာ့မွ ဒီကေန႔ကမၻာႀကီးကလည္း က်ဥ္းေျမာင္းသြားၿပီ ရြာႀကီးတစ္ရြာလုိျဖစ္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က သူ႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔ဘာသာနဲ႔ ခြဲျခားလုိ႔မရဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခုနကလို မထိခိုက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က စကားဆယ္ခြန္း တစ္ဆယ္႔ငါးခြန္း ေျပာတာနဲ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔က တစ္ခြန္းေျပာတာ ပိုၿပီးေတာ႔ ထိေရာက္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကလည္း ဒါေလးကုိ၀င္ၿပီး ခုနကလို သေဘာထားေတြ စိတ္ထားေတြ ဒါအျမင္မွန္ရလာေအာင္ ေျပာင္းလဲလာေအာင္ လုပ္ေပးပါဆုိၿပီး ေတာ႔ အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ့ ေျပာင္းရမယ္႔ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။
ၿငင္းလုိ႔ မရေအာင္ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ ျပသနာမျဖစ္ေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ကုိင္တြယ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိတာရွိပါတယ္။ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိကလည္း ဒီမွာေနထုိင္ေနၾကတဲ႔ လူေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ အကာအကြယ္ေပးထားတာ ေတြရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ကၽြန္ေတာ္သိရသေလာက္ ဆုိရင္ ၄၈ခုႏွစ္မတုိင္ခင္က ဒါ ဟုိတုန္းကေတာ႔ လယ္လုပ္ဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေခၚျပဳလာၾကတာပဲ။ ေခၚလာရင္းနဲ႔ မျပန္္ပဲ ဒီမွာေသာင္တင္ၿပီးေတာ႔ ေနၾကတာေပါ႔။ ၄၈ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္ကေနျပီးေတာ႔ ေရာက္လာတဲ႔ မိဘေတြကေမြးဖြားတဲ႔ Third Generation က ေျမးတုိ႔ဘာတုိ႔ ေရာက္လာတဲ႔အခါမွာ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္နဲ႔ အခုနကလုိ အသိအမွတ္ျပဳ ေပးဖုိ႔ဆုိတဲ႔ ဥပေဒထဲမွာ ပါျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို ပီပီျပင္ျပင္န႔ဲ ျပန္ၿပီးေတာ႔ အသုံးခ်ၿပီးေတာ႔ အနာဂတ္မွာ လူအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ခုနကလုိ သင္႔သင္႔ တင္႔တင္႔ျဖစ္ေအာင္ ေနာက္တစ္ခုကလည္း လူသားေတြဆုိတဲ႔ အျမင္မ်ဳိးရွိလာေအာင္ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြကို ခုနကလုိ ေရွ႕တန္းကေန ဦးစားေပးၿပီး စဥ္းစားတတ္လာေအာင္ ဒါေတြက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ႔ လုပ္သြားရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီအပိုင္းမွာ ဘာအေရးႀကီးလဲဆုိေတာ႔ ပညာေရးက အေရးႀကီးတယ္။  ဘဂၤလီေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ စာသင္ေက်ာင္းတုိ႔ဘာတုိ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္မရွိဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ဘာသာေရးေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ သင္တဲ႔ေက်ာင္းေတြပဲရွိတယ္။ အဲ့ေတာ့ အေျခခံကေတာ႔ ပညာေရးပါပဲ။ ပညာေရးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ နဲ႔ ေခတ္မွီတဲ့ ပညာေရးစနစ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ထူေထာင္ေပးမယ္။ ပညာတတ္တယ္ဆုိရင္ အေတြးအေခၚရွိလာမယ္။ မွားတယ္မွန္တယ္ ဆုိတာကုိ သူတို႔စဥ္းစားဆံုးျဖတ္တတ္လာမယ္။  ဟုိမွာ တုိးလာတဲ႔ လူေတြထက္ လက္ရွိလူက ေပါက္ဖြားတဲ႔ ႏူန္းက ပုိမ်ားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကြင္းဆင္းျပီးေတာ႔ စစ္ေဆးၾကည္႔လုိက္တဲ႔အခါမွာ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္လာတဲ႔ သူေတြက မရွိသေလာက္ နည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟုိးတုန္းကရွိေနတဲ႔ သူေတြက ေပါက္ဖြားမူေတြ သိပ္မ်ားတယ္ ။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု ဆုိရင္ တခ်ိဳ႕ဆို ခုႏွစ္ဆယ္၊ ရွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။

ေမး။    ။ ဒီေပါက္ဖြားလာတဲ့ တိုးပြားလာတဲ့ အင္မတန္ကို ဆင္းရဲေနတဲ့ လူစုလူေ၀းအတြက္ကို  ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေတြ လုပ္ေပးဖို႔အတြက္ကို ရန္ပံုေငြေတြလိုတာလည္း အမွန္ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အေစာက ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက ေနၿပီးေတာ့ ေဒၚလာသန္းငါးဆယ္ လႈမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဆီက ေနၿပီးေတာ့ တဆင့္ အဲဒီလိုေဒသတြင္းမွာသြားၿပီးေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြလုပ္ေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ေကာင္းမွာေပါ့ ဒါ သမၼတ ႀကီးတို႔လည္း ေက်နပ္စရာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ့လိုမဟုတ္ပဲနဲ႔ ဒီႏိုင္ငံတကာမွာ ဒီ လူ႕အခြင့္အေရးအတြက္ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီလူေတြအတြက္ အျပင္ဘက္မွာရွိေနတဲ့  အဖြဲ႕အစည္းေတြကို တဆင့္ ေထာက္ပံ့ ေပးတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးကို ေရာက္သြားမွာေရာ သမၼတႀကီးတို႔အေနနဲ႔ မစိုးရိမ္ဘူးလား။

ေျဖ။     ။ စိုးရိမ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း သူတို႔ကိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့ လာသမွ်ေတြကိုေျပာေနတာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီမယ္ျပဳမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဘက္မွ်မွ်တတနဲ႔ ကူညီပါ လက္ေတြ႕ ခုနကလို ဒုကၡ ခံစားေနတဲ့သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ကူညီေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီေပးတဲ့ ဟာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ဒီလူေတြလက္ထဲ ကိုေရာက္သြားေအာင္လုပ္ေပးမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတို႔နဲ႔ေတြ႕တိုင္း၊ ေတြ႕တိုင္း ဒီ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ မသက္ဆိုင္တဲ့ သူေတြဆီကို ေရာက္သြားမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။

ေမး။    ။ အဲ့ဒီ့ေဒသတြင္းက အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ တင္ျပမႈနဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြရဲ႕တင္ျပမႈေတြမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ အမ်ိဳးသားေရး အေျခအေနကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဖာ္ျပတာရွိတယ္။ ျပည္ပမီဒီယာေတြကေတာ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာအတိုင္းပဲ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေျချပဳၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပတယ္ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ျပည္ပမီဒီယာေတြကို ေတာင္မွပဲ တစ္ဖက္က က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ သူေတြကို ေျမႇာက္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး စြပ္စြဲခံရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ သမၼတၾကီးအေနနဲ႔ ျပင္ပမီဒီယာေတြ ေျပာၾကားမူကို တစ္စံုတရာမ်ား စိတ္အေႏွာက္ယွက္ ျဖစ္ရတာေတြ ရွိခဲ့လားခင္ဗ်။

ေျဖ။     ။  က်ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္ရတယ္။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးမွ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဒီေလာက္ထိ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေပၚမွာ ကူးစက္လာမွာတို႔ ဘာတို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ကၽြန္ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္မိပါတယ္။ တစ္္ခ်ဳိ႕ သတင္းေတြဟာ လုပ္ၾကံဖန္တီးၿပီးေတာ့မွ တစ္ဖက္က ခုနလို မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ သူေတြကို  ႏိႈးဆြေပးတဲ့  သတင္းေတြ အင္တာနက္ သတင္းေတြလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားၾကီးေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီအတြက္ က်ေတာ္တို႔မွာ အေတာ္ေလး စိတ္ပူခဲ့ရပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုလို႔ရွိရင္ ျပည္ပမွာေနေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔သံရံုးေတြေပါ့။ သံရံုးေတြထဲက  အီဂ်စ္မွာ ရွိေနတဲ့ သံရံုးဆိုလို႔ရွိရင္လည္း ဆႏၵျပတာတို႔ဘာတို႔လုပ္ပါတယ္။ သာမာန္ ဆႏၵ ျပတာေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးပါပဲ ျပသာနာမရွိပါဘူး သို႔ေသာ္လဲ သံရံုးထဲ၀င္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အလံေတြ ဘာေတြျဖဳတ္ခ် ဘာညာ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ အ့ဲမွာရွိတဲ့ မိသားစုေတြ သံရံုး၀န္ထမ္းေတြအတြက္ စိုးရိမ္ရတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အင္ဒိုနီးရွားမွာလဲ အလားတူပါပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ သိေအာင္ဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ အႀကီးအကဲေတြဆီ ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ စာေရးပါတယ္။ ကုလသမဂၢ  မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းထံကိုလဲ ကၽြန္ေတာ္စာေရးပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္အမွန္က ဒီလို ဒီလိုျဖစ္တာပါ။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး မဟုတ္ပါဘူး။  အင္ဒိုနီးရွားက သမၼတကလဲ က်ေတာ္နဲ႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြျဖစ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္စာေရးပါတယ္။ မေလးရွားက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဆိုလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ အလည္အပတ္လာသြားတာ သိပ္ၿပီးမၾကာေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီျပသနာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႀကီးထြားၿပီးေတာ့ မလာေစခ်င္ပါဘူး။ ျပႆနာအစတုန္းကေတာ့ လူမ်ိဳးေရး စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက ေရးပါတယ္ သို႔ေသာ္လဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက သူတို႕သိလာပါတယ္။ ဒါေတြက လူသားခ်င္းအေနနဲ႔ျမင္ရမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထိခိုက္လို႔မရဘူး ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ သူတို႔ရွိလာပါတယ္။ ဒီလိုအျမင္ ေျပာင္းတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ျပည္ပကအျမင္ေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ စိုးရိမ္မိတဲ့အတြက္ ေနာက္ဒါမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ရေအာင္ ခုနကလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဖိတ္ေခၚတယ္။ ျပတယ္။ အခုဆိုရင္လဲ OIC တို႔ဘာတို႔က အတြင္းေရးမွဴးလဲ ကၽြန္ေတာ္ ဖိတ္ထားပါတယ္။ လာပါ ခင္ဗ်ားတို႔ လာၾကည့္ပါ ကၽြန္ေတာ္တို ႔ရွင္းလင္းျပပါမယ္။ On Ground လဲလိုက္ ျပပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္မွာစိုးတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ထဲမွာ ရွိပါတယ္။

ဗြီအိုေအ ျမန္မာဌာနမွဴး ဦးသန္းလြင္ထြန္းက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို ေနျပည္ေတာ္မွာ သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

(မူရင္း) http://burmese.voanews.com/content/president-utheinsein-voa-exclusive-interview/1485796.html